همایون خشندیش: از میان سبک های مختلف موسیقی که در ایران مورد استقبال قرار گرفته موسیقی تلفیقی دو دهه ای هست که بر سر زبان ها افتاده، این موسیقی در دهه 1960 در آمریکا با تلفیق دو سبک جز و راک آغاز و با نام "فیوژن" شناخته شد. بعدها دامنه تلفیق در موسیقی بزرگتر شد و موسیقی های ملی و فولکلور ملل مختلف را نیز با هارمونی و سازبندی موسیقی غربی پیوند داد. در واقع فیوژن امروزی الزاما ربطی به راک و موسیقی جز ندارد. باید به این موضوع توجه کرد که حتی امروز هم بعد از گذشت چندین دهه از شکل گیری این موسیقی تعریفی تخصصی از این سبک موسیقی در دنیای اصوات وجود ندارد. به عبارت دیگر این سبک موسیقی هنوز دارای استانداردهای مشخصی نیست.
باید اذعان داشت که مرزهای این سبک آنقدر وسیع است که به راحتی نمی توان به استانداردی برای این سبک رسید.از ترکیب سازهای شرقی با غربی در اجراها گرفته تا ترکیب هارمونی و الحان مختلف سبک های متفاوت در دنیای موسیقی زیر مجموعه موسیقی تلفیقی قرار می گیرند.البته هنرمندانی که اقدام به تلفیق سبک های مختلف می کنند باید نسبت هر کدام از سبک ها اشراف کامل داشته باشند در غیر این صورت صدای حاصل از این موسیقی تبدیل به طنزی خنده دار می شود.موسیقی دان هایی که در سبک فیوژن(تلفیقی) فعالیت می کنند باید مهارت و دانش زیادی داشته باشند.
اما از نگاهی دیگر می توانیم بگوییم تلفیق در موسیقی جدا از مباحث ساختاری، در روح و فرهنگ آن صورت می گیرد. مثلا تلفیق موسیقی ملی ایران با موسیقی کلاسیک غربی در واقع ترکیبی است از فرهنگ ایرانی و غربی که در قالب موسیقیایی متبلور شده، بیانی متفاوت از آنچه سابق در هر دو فرهنگ موسیقیایی وجود داشته روایت می کند.جدا از این بحث که تلفیق در موسیقی ایران و کلاسیک چقدر موفق بوده اما به هر صورت این دو متضاد از نظر فرهنگ موسیقی به گونه ای هنرمندانه می تواند ترکیبی از فرهنگ ایران و غرب را در خود داشته باشد.
در تلفیق دو خرده فرهنگ موسیقیایی که قطعا ریشه در فرهنگ عمیق هر جامعه ای دارد باید به شیوه ای هنرمندانه بیانگر احساس هر دو فرهنگ باشد. نقطه های مشترکی که می تواند هر دو فرهنگ را در ارتباط با هم با یک صدا بیان کند.این ذهنیت خلاق که توان ترکیب متضادها را در خود دارد در واقع تفکری پویا و عمیق هم از منظر موسیقیایی و هم جامعه شناختی است.
حالا باید به موسیقی تلفیقی با یک ذهنیت جدیدی برخورد کنیم. درموسیقی تلفیقی فقط ترکیب اصوات نیست که خودنمایی می کند در حقیقت تلفیقی است از ترکیب فرهنگ بومی جوامع مختلف که در سازها و ذهنیت آهنگساز موجودیت پیدا کرده است.قطعا فرهنگ های متفاوت دارای نظام های ارزشی متفاوتی هستند پیوند این بیان متفاوت از منظر زیباشناختی با بیان موسیقی می تواند آغاز یک حیات فرهنگی سازگار با دیگر فرهنگ ها را نشان دهد. اینکه فیوژن از منظر موسیقیایی به استاندارد مشخصی نرسیده نشانگر این است که وسعتی بی نهایت را در دل خود جای داده است.وسعتی به اندازه کل دنیای موسیقی شاید بتوان گفت استاندارد فیوژن از نگاه یک موسیقیدان کل موجودیت موسیقی به عنوان یک هنر است.
انتهای پیام